Dakloze mensen kunnen in Nederland gebruik maken van de maatschappelijke opvang.
Daar wordt ondersteuning geboden op verschillende leefgebieden, met als doel het weer zo veel mogelijk meedoen in de maatschappij. De ‘reguliere' opvang en begeleiding van dakloze mensen kent meestal een aantal stappen: van eerste opvang in een laagdrempelige voorziening, naar verblijf in een crisis- of 24-uursvoorziening en beschermd wonen en van daaruit doorstromen naar (begeleid) zelfstandig wonen. Door het stap- voor- stap beklimmen van de ‘woonladder’ bereikt men uiteindelijk een zo zelfstandig mogelijk bestaan. Zelfstandig wonen is hierbij dus het beoogde eindstation, maar eerst moeten mensen ‘woonklaar’ zijn.
De woonvorm Housing First kiest bewust voor een andere route. De naam zegt het al: Eerst een huis. Housing First is een vorm van begeleid wonen waarbij mensen die al langere tijd dakloos zijn of dakloos dreigen te raken, eerst een woning krijgen. Andere problematiek zoals financiële en sociale problemen worden vervolgens samen met begeleiding opgepakt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan budgetbeheer. De (toegang tot) huisvesting is echter onvoorwaardelijk en gescheiden van deze zorg en behandeling. Er worden geen eisen gesteld, die ook niet voor anderen geldt zoals stoppen met middelengebruik, behandeling volgen of bewindvoering. De enige eis is dat de huurovereenkomst nageleefd wordt.
De mensen waar het over gaat kunnen mee praten en beslissen over zaken die hen raken. Housing First erkent en respecteert dat mensen zelf bepalen hoe zij willen leven, wonen en welke ondersteuning zij willen. Dakloze mensen hoeven volgens Housing First niet te bewijzen dat ze klaar zijn voor een zelfstandige woning of deze te ‘verdienen’ door stappen te doorlopen. Iedereen krijgt zo snel mogelijk een onvoorwaardelijke, permanente woonplek met een eigen huurcontract in een gewone straat. Een echt thuis, waar je veilig bent en woonzekerheid hebt. Daarna volgen de ondersteunende diensten om weer op eigen benen te kunnen staan en te participeren in de samenleving.
En dit model blijkt te werken want onderzoek wijst uit dat Housing First het enige bewezen effectieve model is om een einde te maken aan dakloosheid. Wereldwijde percentages tonen aan dat 80% of meer van de dakloze mensen stabiel gehuisvest blijft, ook na langere tijd. Uit het op 2 februari jl. gepubliceerde onderzoek van het Trimbos-Instituut blijkt dat Housing First ook in Nederland goede resultaten behaalt rond het leveren en behoud van huisvesting.
Een aanzienlijk deel (83%) van de deelnemers is sinds de start van Housing First niet meer dakloos geweest, driekwart (73%) woont nog in dezelfde woning. Deelnemers zelf zijn ook zeer positief over Housing First. Zij beoordelen de begeleiding door Housing First gemiddeld met een 8,7. Driekwart van de deelnemers geeft aan dat ze door de hulp van Housing First gesteund en geholpen zijn. Er zijn aanwijzingen dat het wonen met begeleiding van Housing First samengaat met verbetering van gezondheid en welzijn van de deelnemers. Ook gaat wonen met begeleiding samen met een afname in het aantal contacten met politie/ justitie en overlastmeldingen.
Om succesvol zelfstandig te kunnen wonen kan gedurende langere tijd ondersteuning gewenst zijn. Dat betekent niet dat er constant behoefte is aan intensieve ondersteuning. Housing First gaat uit van ondersteuning zo lang en zo veel als nodig is. Het is belangrijk om op dagelijkse basis adequaat te kunnen reageren als er meer of minder hulp nodig is. En daarvoor 24/7 bereikbaar en laagdrempelig te zijn. Het vertrouwen bieden, altijd ergens terecht te kunnen, wanneer nodig, helpt te zorgen voor herstel, sociale inclusie en stabiel wonen en daarmee een duurzaam effect van de interventie.
Ervaringsdeskundigen spelen een cruciale rol om deze ondersteuning vorm te geven op een manier die gebaseerd is op principes van herstel, gelijkwaardigheid en emancipatie. Zij zijn bovendien van grote waarde bij het herstelproces, omdat zij als levend bewijs fungeren dat ontwikkeling en herstel mogelijk is.
De beschikbaarheid van woningen en daarmee de snelheid waarmee iemand een woning krijgt toegewezen, is een belangrijk aandachtspunt. Een grote uitdaging gezien de huidige woningcrisis. Om Housing First uit te breiden, zijn er nog veel meer woningen nodig. Woningcorporaties spelen een belangrijke rol in de opschaling van Housing First. Want zonder ‘Housing’ geen Housing First. Maar hoe creëer je leefbare wijken voor iedereen? Hoe bied je de juiste hulp voor de kwetsbare mensen in deze wijken? Er wordt hierin al veelal samengewerkt tussen zorgaanbieders, woningcorporaties en gemeenten.
Als bouwer van flexibele woningen, voelt het huisvesten van (dreigend) dakloze mensen ook als onze taak. Sterker nog, wij bouwen voor die mensen die dit het hardste nodig hebben. Wij vinden dat iedereen recht heeft op een dak boven het hoofd; op waardevol wonen. We dragen tevens bij aan een carrièrekans door mensen die een inhaalslag maken op de arbeidsmarkt een werkplek te bieden binnen C3 Living. Hiermee ondersteunen we ook hen in het (weer) opbouwen van een waardevol leven.
Misschien stel je als gemeente of woningcorporatie nu de vraag, hoe kunnen wij met een andere bril kijken naar de maatschappelijke opvang? Wat kan mijn organisatie bijdragen in dit thema? En hoe pakken we dit aan? Interessante en belangrijke vragen waar we als C3 Living graag samen met jullie het antwoord op vinden.
Wil je een keer van gedachte wisselen over dit onderwerp? Neem contact op met Loes Bertholet,
Bronvermelding: